Kraków na mapie Królestwa Polskiego

Kraków na mapie Królestwa Polskiego

W dniu 8 listopada 2019 roku Poczty Austrii i Luksemburga wprowadziły do pocztowego obiegu, wspólne wydanie znaczków w formie bloków z okazji 1500. rocznicy objęcia tronu przez arcyksięcia Karola V. z dynastii Habsburgów.

Na znaczkach wspólnego wydania zaprezentowano portret cesarza Karola V. w stroju z epoki i ulubionego psa,  obraz namalował Jacob Seisenegger, nadworny malarz Karola. U góry znaczków nominał wyrażony w walucie Euro i nazwa państwa. U dołu sygnatura emisji i napisy w orientacji poziomej: Cesarz Karol V. { 1500 – 1558 }. Na blokach dolna część portretu cesarza z ulubionym psem, u dołu flagi siedmiu państw ułożonych w szereg: Lichtenstein, Austria, Holandia, Luksemburg, Szwajcaria, Chorwacja, Słowenia i Niemcy.  Po niżej maksyma Karola V. w języku łacińskim o treści: „Quot linguas callas, tot hominis vales – iloma językami mówisz, tyle razy jesteś człowiekiem,” pozostałe napisy w języku niemieckim: Arcyksiążę Austrii 1519 – 1521. Książę Luksemburga 1516 -1555, Niemiecko – Rzymski cesarz 1519 – 1556. Po prawej  stronie bloku: mapka, fragment Europy, na której znajduje się fragment Królestwa Polskiego z dawną stolicą w Krakowie. Na powiększonej mapie dokładnie widoczny napis w języku niemieckim: Krakau – Kraków, Königreich Polen – Królestwo Polskie.

 

Cesarz Karol V. [ 1500 – 1558 ]

Urodzony 24 lutego 1500 roku w Gandawie – Belgia, pochodził z dynastii Habsburgów, syn Filipa I Pięknego i matki Joanny Szalonej, księżnej Burgundii. Cesarz Karol V. w preambule: Król z Bożej, łaski […] wymieniono całą gamę tytułów i państw, które obejmował w swoim panowaniu. W rządach, propagował politykę monarchii uniwersalnej. Prowadził wojny z Francją w latach 1521 – 1544, której nie zdołał pokonać, umacniał wpływy we Włoszech, Hiszpanii, koloniach zamorskich Ameryki i Azji. Po niepowodzeniach w rokowaniach z Francją, znużony niepowodzeniami na pokój religijny w 1555 roku zrzekł się władzy na rzecz syna Filipa II . Zmarł 21 lutego 1558 roku w Monasterio de San Jerónimo de Yuste w Hiszpanii.

 

Panowanie cesarza Karola V. zbiegło się z rządami w Królestwie Polskim Obojga Narodów, króla     Polski a, Wielkiego Księstwa Litewskiego Zygmunta I, zwanego Starym z dynastii Jagiellonów, syna Kazimierza IV. Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, Zygmunt I objął rządy po zmarłym Aleksandrze Jagiellończyku w dniu 20 października 1506 roku w Wilnie, a ukoronowany na króla Polski w Krakowie na Wawelu w dniu 24 stycznia 1507 roku. W relacjach zagranicznych, król Polski stanął przed problemem okrążania Wielkiego Księstwa Litewskiego przez nieprzyjazne państwo moskiewskie. Niestety w wyniku wojen obronnych z Moskwą w latach 1507 – 22 z przerwami, utracił bezpowrotnie Smoleńsk i Nowogród Siewierski. Carowi państwa moskiewskiego – Wasylowi III sprzyjał cesarz Maksymilian – dziadek Karola V. jak i sam Karol V. Nie zaakceptował też pokoju Toruńskiego, zawartego miedzy Prusami Książęcymi a Królestwem Polskim Obojga Narodów w 1466 roku [  dopomagał w wyłamywaniu się wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego z lennej zależności wobec Polski ]. Król Zygmunt I dotąd popierający na Węgrzech obóz antyhabsburski skorygował swoją politykę względem dynastii Habsburgów i na zjeździe w Wiedniu w 1515 roku w zapisanym traktacie przypieczętował uznanie praw Polski do lenna Prus i cofniecie poparcia cesarza Karola dla Moskwy. Układ ten doprowadził do zabezpieczenia interesów Polski na północy. W 1525 roku doszło do zawarcia Traktatu Krakowskiego, na mocy którego wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern na rynku Krakowskim złożył hołd poddańczy królowi Zygmuntowi – zwany Hołdem Pruskim. Na wschodzie nadal nie odzyskano Smoleńska, a na pograniczu trwały potyczki z Tatarami Krymskimi i Mołdawianami, zakończone rozejmem na Pokuciu. Pokój z Turcją zawarto w 1533 roku, stronę Turecką reprezentował sułtan Sulejman II.    Zygmunt I Stary zmarł w 1548 roku otoczony ogólnym szacunkiem, niech potwierdzeniem będzie przytoczony fragment mowy żałobnej do szlachty polskiej na pogrzebie króla Zygmunta I z dynastii Jagiellonów.

 

„Wielka jest, Panowie, a Bracia, sława tej łaskawości króla Zygmunta, nie wiem bodaj, czy nie największa na świecie. Chciał, by w wolnej Rzeczypospolitej obywatele mogli swobodnie głos podnosić, swobodnie wypowiadać swoje zdania, swobodnie wreszcie wysuwać żądania, upominać się, stawiać zarzuty. [ … ] Postanowił w tej Rzeczypospolitej postępować z wami nie jak z niewolnikami, lecz jak z dziećmi, nie jak z poddanymi, lecz jak z towarzyszami a przyjaciółmi z najwiekszą życzliwoscią, aby zarówno on słuchał ich, jak swoi jego”. 

 

Józef S.

 

Teksty źródłowe: Nowa Encyklopedia PWN

 

Internet